ถ้อยแถลง เปิดบริการธนาคารเซลล์สัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ณ งานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2568 (Thailand Research Expo 2025)

โดย ผศ.น.สพ.ดร.คงศักดิ์ เที่ยงธรรม

ธนาคารเซลล์สัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มีความตั้งใจและมุ่งมั่น “เพิ่มคุณค่าของทรัพยากรชีวภาพ ด้วยการใช้ประโยชน์ เพื่อรากฐานของอนาคตที่ยั่งยืน”

ทุกท่านย่อมทราบดีว่า ประเทศไทยร่ำรวยด้านความหลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิตในเขตร้อนชื้น ทรัพยากรชีวภาพเหล่านี้ถือเป็นสินทรัพย์ของชาติ และน่าเสียดายอย่างยิ่งหากไม่ได้รับการดูแลอนุรักษ์อย่างเหมาะสม หรือ เพียงถูกเก็บรักษาแต่ไม่ได้นำมาใช้ให้เกิดประโยชน์

ในขณะที่เราร่ำรวยความหลากหลายของทรัพยากร แต่เรามีงบประมาณที่จำกัด ดังนั้น เราจึงต้องกระทำการดูแลสินทรัพย์เหล่านี้อย่างมีกลยุทธ์ มีหน่วยงานพันธมิตรมาร่วมมือกันทำงาน ร่วมกำหนดทิศทาง มุ่งสู่เป้าหมายเดียวกัน เพื่อดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้หมายถึงพัฒนาจากองค์ความรู้และเทคโนโลยี โดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะจากหลากหลายสาขา ระดมแรงและสมองร่วมกันผลักดัน เมื่อนั้นประเทศไทยจึงจะสามารถนำสินทรัพย์ที่ถือเป็นทรัพยากรชีวภาพของประเทศชาติ มาผลิดอกออกผลต่อยอดใช้ประโยชน์ร่วมกันได้อย่างยั่งยืน

คณะสัตวแพทยศาสตร์ เล็งเห็นความสำคัญของการเก็บและใช้ทรัพยากรชีวภาพจากสัตว์ และมีความได้เปรียบ หรืออาจเรียกได้ว่า เป็นความบังเอิญที่ลงตัวพอดี ของการมีทรัพยากรบุคคลที่สมรรถนะสูง เครื่องมืออุปกรณ์วิจัยที่ทันสมัย บรรยากาศสถานศึกษา มีงานบริการด้านสุขภาพสัตว์ มีทรัพยากรสัตว์ที่ดูแลอยู่ในหลากหลายมิติ จึงทำให้ได้รับโอกาสเป็นทั้ง ผู้เก็บตัวอย่าง ผู้วิจัยพัฒนาเทคโนโลยี ตลอดจนเป็นผู้ใช้ประโยชน์จากเซลล์สัตว์ในคลัง จึงสามารถเปิดงานบริการ ธนาคารเซลล์สัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ขึ้นได้ เพราะมีหน่วยงานในองค์กรเองต้องการนำผลผลิตที่ได้ไปใช้ประโยชน์ ก่อให้เกิดรายได้ เลี้ยงตัวเองได้

ตัวอย่างการใช้ประโยชน์

ขอยกตัวอย่างให้ท่านทั้งหลายมองเห็นภาพชัดเจนขึ้นครับว่าการใช้ประโยชน์ หมายรวมด้าน การอนุรักษ์การแพทย์ เศรษฐกิจ สังคม และการลดการพึ่งพาต่างประเทศ (หรือพึ่งตนเองได้) นั้นเป็นอย่างไร

อย่างที่ทุกท่านทราบกันดีว่า ในห่วงโซ่การผลิตสินค้า high-end ที่ใช้เทคโนโลยีล้ำสมัยในการผลิต ประเทศไทยมักประสบอุปสรรคด้านกระบวนการหรือวัตถุดิบที่ถูกจำกัดด้วยทรัพย์สินทางปัญญา หากเราต้องการพึ่งพาตนเองให้ได้ ต้องมีวัตถุดิบและกระบวนการที่ไม่ติดลิขสิทธิ์ของต่างประเทศ ตัวอย่าง การผลิตวัคซีน เรามีเทคโนโลยี มีคนทำได้ แต่วัตถุดิบที่ใช้ในการผลิต เช่น เซลล์ที่ใช้ในการเพิ่มจำนวนของไวรัส ติดลิขสิทธิ์ของบริษัท หากธนาคารเซลล์สัตว์ มีคลังเซลล์ไลน์ที่ใช้ทดแทนเซลล์ดังกล่าวได้ ก็ย่อมปลดล๊อกศักยภาพการพัฒนาวัคซีนของประเทศไทยได้อย่างแน่นอน โรคในสัตว์หรือในคนที่อุบัติใหม่ เช่น โรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร โรคกาฬโรคแอฟริกาในม้า และที่ใกล้ตัวมากๆ คือ โควิด เราจะสามารถทำวัคซีนใช้เองก่อนได้ทันการณ์ ไม่ต้องเสียเวลาและโอกาสรอคิวซื้อจากประเทศอื่น

เมื่อพูดถึงการอนุรักษ์สัตว์ ย่อมไม่ใช่การดูประชากรสัตว์ชนิดเดียวอีกต่อไปแล้ว แต่เราพูดถึงความสมดุลของระบบนิเวศและห่วงโซ่อาหารของสัตว์ เช่น พยูนต้องการหญ้าทะเล เสือโคร่งนักล่าต้องการวัวป่าเป็นอาหาร ประเทศไทยเรามีหน่วยงานที่ดูแลเก็บ เราร่วมกันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ แต่อย่างที่ทุกท่านทราบกันดี เราดำเนินการได้ไม่ทันต่อความผันผวนของสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้น ที่สำคัญเราต้องยอมรับว่าสาเหตุหลักของความแปรปรวนที่เกิดขึ้นกับสภาวะแวดล้อมนั้นเกิดจากมนุษย์ สิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อมของเรากำลังเผชิญกับภาวะเสียสมดุลในอัตราเร่ง และส่งผลสะท้อนกลับมากระทบความเป็นอยู่ของมนุษย์เอง ดังนั้น เราจะใช้วิธีการอนุรักษ์แบบเดิมเพียงลำพังไม่ได้ เราต้องนำเอาเทคโนโลยีอันทันสมัยมาใช้เพื่อร่วมดำเนินการคู่ขนานกันไป ในขณะที่เราต้องการเทคโนโลยี เรารู้ตัวดีว่าว่ามีคนไทยเพียงจำนวนหนึ่งเท่านั้นที่เชี่ยวชาญเทคโนโลยีเฉพาะ ดังนั้น มหาวิทยาลัยที่มีหน้าที่โดยตรง จำเป็นต้องร่วมมือกับพันธมิตรซึ่งเป็นหน่วยงานผู้มีภารกิจรับผิดชอบทรัพยากรของชาติ เร่งพัฒนากำลังคนเชี่ยวชาญเฉพาะนี้เพื่อสืบสานการดำเนินงานให้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง

ในฐานะของสัตวแพทย์ ผู้ดูแลสัตว์เลี้ยงแสนรักของท่าน หรืออาจเรียกได้ว่า ลูกสาว ลูกชาย ของบางท่าน ขณะนี้มีเทคโนโลยีด้านการบำบัดรักษาด้วยสะเต็มเซลล์ สำหรับโรคจากความเสื่อมหรือการอักเสบของร่างกายได้ ในโรงพยาบาลสัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้เปิดให้บริการรักษาด้วยสะเต็มเซลล์แล้วครับ สัตว์ป่วยบางโรค เช่น โรคมะเร็ง มีในสัตว์เช่นกัน ณ ปัจจุบันที่ยังไม่มีวิธีการรักษาที่ได้ผล สัตวแพทย์อย่างพวกเราไม่ได้นิ่งนอนใจครับ เราใช้ประโยชน์จากเนื้อร้ายของสัตว์ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เก็บมาทำคลังเซลล์ไลน์และออกานอยด์ เราจะนำทรัพยากรเหล่านี้ แบ่งปันกับพันธมิตร เพื่อร่วมวิจัยและพัฒนาต่อยอด หาวิธีการบำบัดรักษาสัตว์ให้มีประสิทธิภาพขึ้นอย่างต่อเนื่อง สิ่งเหล่านี้อาจจะย้อนกลับมาเป็นประโยชน์กับผู้ป่วยโรคมะเร็งแน่นอน

การบริหารจัดการธนาคารเซลล์สัตว์ ให้น่าเชื่อถือ พร้อมบริการได้ จะต้องจัดการความเสี่ยงได้ มีความปลอดภัย ดำเนินการภายใต้กำกับของมาตรฐานธนาคารชีวภาพ เพื่อให้สินทรัพย์ของประเทศถูกนำไปใช้อย่างไร้กังวล

ความสำคัญของธนาคารเซลล์สัตว์จากพันธมิตรที่มีความร่วมมือ

หลายท่านอาจตั้งคำถามว่าทำไมประเทศไทยจึงต้องมีธนาคารเซลล์สัตว์เอง อาจจะลองมองแบบนี้ว่าทำไมเราถึงฝากเงินกับธนาคารในประเทศไทย และท่านจะเข้าใจว่าเราจะวางใจให้ใครเก็บสินทรัพย์ที่เป็นทรัพยากรของประเทศโดยไม่หวังผลประโยชน์ สินทรัพย์เหล่านี้เองจะเป็นพื้นฐานที่สำคัญ (solid foundation) ให้เราสามารถทำเรื่องที่ใหญ่ขึ้นได้ง่ายขึ้น และในยุคสมัยนี้ประเทศชาติต้องเติบโตบนรากฐานของการวิจัยและพัฒนา

ธนาคารเซลล์สัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ไม่มีทางที่จะฉายเดี่ยวทำงานกับสินทรัพย์ของประเทศได้ และแน่นอนที่สุด เรามีพันธมิตรเป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบต่อทรัพยากรสัตว์ของประเทศ และเราได้รับเกียรติจากตัวแทนของหน่วยงานเครือข่าย มาพูดคุยกันในวันนี้

ท้ายสุด ขอเน้นย้ำว่าความสำเร็จในการเปิดให้บริการธนาคารเซลล์สัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์นี้ เกิดจากความร่วมมือร่วมใจทำงานต่อเนื่องของพันธมิตรในเครือข่ายของเรามานานหลายสิบปี และเรามุ่งมั่น “เพิ่มคุณค่าของทรัพยากรชีวภาพ ด้วยการใช้ประโยชน์ เพื่อรากฐานของอนาคตที่ยั่งยืน”

ผมและทีมงาน เป็นอย่างยิ่งว่า ธนาคารเซลล์สัตว์จะเป็นกลจักรสำคัญ ในการอนุรักษ์สินทรัพย์ การใช้ประโยชน์จากสินทรัพย์ และเป็นรากฐานในการพัฒนาประเทศสืบไป ขอบคุณครับ

ติดตามวีดีโอ ใน KURDI news ได้ที่ https://www.facebook.com/share/v/1C4mjoScWU/?mibextid=wwXIfr

Statement at the Thailand Research Expo 2025

By Assistant Professor Dr. Khongsak Thiangtum

The Kasetsart University Veterinary Animal Cell Bank is dedicated and committed to "Unlocking the potential of bioresources for a sustainable future".

As you all know, Thailand is rich in the biodiversity of tropical organisms. These biological resources are national assets, and it would be a great pity if they were not properly conserved, or if they were merely preserved but not utilized for their full benefit.

While we are rich in diverse resources, our budget is limited. Therefore, we must strategically manage these assets. Partner organizations are collaborating, working together, and setting a common direction towards shared goals to operate efficiently. This means developing from knowledge and technology, with specialized experts from various fields pooling their efforts and minds to drive progress. Only then can Thailand leverage these national biological assets to flourish and be utilized collaboratively and sustainably.

The Faculty of Veterinary Medicine recognizes the importance of collecting and utilizing animal biological resources. We have an advantage, or perhaps a fortunate coincidence, of having highly capable personnel, modern research equipment, an academic environment, animal health services, and diverse animal resources under our care. This has given us the opportunity to be sample collectors, technology researchers and developers, and users of animal cells from our repository. This is why we can launch the Kasetsart University Veterinary Animal Cell Bank service – because units within our own organization want to utilize the outputs, generate income, and become self-sustaining.

Examples of Utilization

Let me give you some examples to clarify how utilization encompasses conservation, medicine, economy, society, and reducing reliance on foreign countries (or achieving self-sufficiency).

As you all know, in the production chain of high-end, technologically advanced products, Thailand often faces obstacles due to processes or raw materials being restricted by intellectual property. If we want to be self-reliant, we must have raw materials and processes that are not subject to foreign copyrights. For example, in vaccine production, we have the technology and the people who can do it, but the raw materials used in production, such as cells for virus propagation, are copyrighted by a certain company. If the Animal Cell Bank has a stock of cell lines that can replace these cells, it will certainly unlock Thailand's potential for vaccine development. For emerging animal or human diseases, such as African Swine Fever, African Horse Sickness, and very close to home, COVID-19, we will be able to produce our own vaccines in time, without losing time and opportunity waiting in line to purchase from other countries.

When we talk about animal conservation, it's no longer just about looking at a single animal population. We are talking about the balance of ecosystems and animal food chains. For example, dugongs need seagrass, and tigers, as predators, need wild cattle for food. Thailand has agencies that manage collections, and we collaboratively conserve natural resources. However, as you all know, we cannot keep up with the fluctuating environmental changes. Most importantly, we must admit that the primary cause of environmental instability is human activity. Our living organisms and environment are facing an accelerating imbalance, which in turn impacts human well-being. Therefore, we cannot rely solely on traditional conservation methods. We must integrate modern technology to work in parallel. While we need technology, we are well aware that only a limited number of Thais specialize in specific technologies. Therefore, universities, which have direct responsibilities, must collaborate with partners who are responsible for national resources, to rapidly develop this specialized workforce to ensure continuous operations.

As veterinarians who care for your beloved pets, or perhaps your "daughters" or "sons" as some of you might call them, stem cell therapy technology for degenerative or inflammatory diseases is now available. Kasetsart University Animal Hospital already offers stem cell treatments. Some animal diseases, such as cancer, also exist in animals, and currently there is no effective treatment. As veterinarians, we are not standing idly by. We utilize cancerous tissues from animals treated at the hospital to create cell-lines and organoid banks. We will share these resources with our partners for collaborative research and development, continuously seeking more effective treatment for animals. These efforts may eventually benefit human cancer patients as well.

To manage the Animal Cell Bank reliably and be ready for service, we must manage risks, ensure safety, and operate under the governance of biobank standards, so that national assets can be utilized without concerns.

The Importance of the Animal Cell Bank through Collaborative Partnerships

Many of you might ask why Thailand needs its own Animal Cell Bank. Perhaps consider it this way: why do we deposit our money with banks in Thailand? And then you will understand why we would entrust our national resource assets to someone without expecting personal gain. These assets themselves will be a **solid foundation** that makes it easier for us to achieve greater things, and in this era, a nation must grow on the basis of research and development.

The Kasetsart University Veterinary Animal Cell Bank cannot operate alone with national assets. And most certainly, we have partners who are responsible for the country's animal resources, and we are honored to have representatives from our network agencies speaking with us today.

Finally, I want to emphasize that the successful launch of the Kasetsart University Animal Cell Bank service is the result of continuous collaborative efforts by our network partners for many decades. We are committed to "Unlocking the potential of bioresources for a sustainable future".

My team and I firmly believe that the Animal Cell Bank will be a vital engine for asset conservation, asset utilization, and a foundation for the nation's continued development. Thank you.